AKO VOLITE KAFU, SLEDI ŠOK! Trampove carine podižu cenu napitka U NEBESA, stručnjaci upozoravaju: Stabilizacija tržišta NI NA VIDIKU!

Cena kafe na svetskom tržištu već duže vreme beleži rekordan rast, a stručnjaci upozoravaju da bi u narednim godinama mogla postati još skuplja. Globalno tržište kafe prolazi kroz period ozbiljnih poremećaja uzrokovanih kombinacijom klimatskih promena, geopolitičkih tenzija i problema u lancima snabdevanja.

Prema podacima Međunarodne organizacije za kafu (ICO), suše u Brazilu i Vijetnamu, koji su najveći svetski proizvođači, značajno su smanjile prinose sorti arabika i robusta. Dodatni pritisak na cene stvaraju i američke carine od 50 odsto na uvoz brazilske kafe. Procene ICO-a pokazuju da bi stabilizacija tržišta mogla uslediti tek za tri godine, kada nove plantaže počnu da daju plodove – pod uslovom da se globalni uslovi ne pogoršaju.

Kafa se uzgaja u tzv. „pojasa kafe“, području između 23 stepena severno i 25 stepeni južno od ekvatora, gde klima i tlo omogućavaju rast biljaka Coffea arabica i Coffea canephora. Najveći svetski proizvođač je Brazil sa oko 36% svetske proizvodnje, zatim slede Vijetnam (17%), Etiopija, Indonezija i Kolumbija. Zajedno, ove zemlje obezbeđuju oko 70% globalne proizvodnje kafe.

Klimatske promene su glavni uzrok rasta cena – suše i ekstremne temperature smanjuju prinose u Brazilu i Vijetnamu, dok Indoneziju i Ugandu pogađaju poplave. Pored toga, širenje gljivične bolesti poznate kao lisna rđa u Latinskoj Americi dodatno umanjuje prinose, a nedostatak sezonske radne snage povećava troškove berbe. Troškovi đubriva, pesticida i goriva takođe su porasli zbog globalne inflacije.

Ekonomistkinja Svetske banke za Latinsku Ameriku, Ana Marija Linares, ističe da „klimatske promene i trgovinske tenzije stvaraju savršenu oluju na tržištu kafe“ i da će cene verovatno ostati visoke jer globalni deficit traje već četvrtu godinu zaredom.

Pored globalnih faktora, i lokalni porezi utiču na krajnju cenu šoljice kafe – u zemljama Evropske unije PDV i trošarine dodatno povećavaju iznos koji plaćaju potrošači. U Sjedinjenim Američkim Državama, kafa je trenutno skuplja za oko 21% nego prošle godine.

Uprkos svemu, potražnja za kafom ne opada. Prema podacima ICO-a, u svetu se svakog dana popije oko 2,25 milijardi šoljica kafe, a očekuje se da potrošnja ostane stabilna, iako će prosečna cena u narednoj godini porasti za 4 do 7 odsto, javlja 24sata hr.