U Galeriji SANU Dragocena riznica Kosmeta

Izložba "Srpsko umetničko nasleđe na Kosovu i Metohiji. Identitet, značaj, ugroženost" biće otvorena večeras u 19 časova u Galeriji SANU, a predstaviće našu dragocenu riznicu i podsetiti da srpski narod živi na tom podneblju više od hiljadu godina.

HILJADU GODINA

- U tim oblastima još od vremena Stefana Nemanje neprekidno se neguje raznovrsna umetnička aktivnost, iz koje je i proisteklo izuzetno bogato umetničko nasleđe. U toj nepreglednoj riznici po lepoti i estetskim vrednostima izdvajaju se dela što su nastala zaslugom srpskih vladara, vlastele i visokih crkvenih dostojanstvenika - ističu autori postavke dopisni član SANU Miodrag Marković i prof. dr Dragan Vojvodić.

Poseban deo izložbe posvećen je stradanju srpskih svetinja, od turskog doba do današnjih dana. U tom delu dokumentovano će biti predstavljena duga istorija uništavanja, posebno brutalna u poslednjim godinama 20. veka, kao i različiti oblici ugrožavanja srpskog umetničkog nasleđa.

- Prirodna je i neophodna potreba nadležnih institucija našeg društva da zadrže suštinski uticaj u oblasti zaštite tog kulturnog blaga. Ta potreba danas je snažnija nego ikada ako se ima u vidu činjenica da lokalna albanska zajednica iskazuje izrazito neblagonaklon, čak destruktivan odnos prema srpskom umetničkom nasleđu upravo zbog njegove nacionalne određenosti - dodaju autori.

SVETSKA REMEK-DELA

Iako su mnogi spomenici uništeni, pojedina dela se nalaze u inostranim zbirkama, izložba ne oskudeva u remek-delima srpske umetnosti iz svih epoha njenog razvoja, a koja se čuvaju u Narodnom muzeju u Beogradu i Muzeju Srpske pravoslavne crkve. 

- Iz zbirki Narodnog muzeja odabrani su dragoceni originalni predmeti - ikonopis i umetnički rad u metalu, skupoceni vez, keramika i staklo, arhitektonska plastika, koji pružaju uvid u način života, u verovanja i htenja srpskih žitelja tog područja od 12. do 19. veka. Prikupljani su u arheološkim istraživanjima, putem otkupa ili poklona, a potiču prvenstveno iz najvećih srpskih srednjovekovnih spomenika sa Uneskove liste Svetske kulturne baštine - iz Pećke patrijaršije, Dečana, Gračanice i Bogorodice Ljeviške - ističe Bojana Borić Brešković, direktorka nacionalnog muzeja.

Ovom prilikom, u Galeriji SANU do 12. novembra posetioci mogu videti i ulomak keramičkog suda sa urezanim glagoljskim natpisom iz 10. veka, otkriven u Čečanu kod Vučitrna, kao značajna potvrda rane slovenske, pa i srpske kulture na prostoru Kosova i Metohije.