KORENI MRŽNJE! Autorski tekst Marine Raguš, potpredsednice Skupštine Srbije!

Mnogi istoričari pokušali su da daju odgovor na temu iz naslova, dugu skoro dva veka, stavljajući je u kontekst procesa dugog trajanja s različitim ishodima. Zajednički imenitelj svima njima je da su odnos dva naroda određivali prostor, društvo, (geo)politika, kultura.

I, da on nikada nije sam po sebi relacija (samo) između Srba i Hrvata već i ostalih regionalnih država i naroda, kao i velikih sila. Da se ne vraćamo u feudalni period (16. i 17. vek), kada su Srbi u velikom procentu počeli da naseljavaju zapadne krajeve i kada se animozitet stvarao između feudalaca i kmetova, i pritisaka da pređu u rimokatoličku veru, poslednja skoro dva veka u koja su stala zajednička država duga 73 godine (1918-1991) i pre toga više od veka duge borbe za nacionalno, kulturno i političko definisanje srpskog pitanja.

ZAOKRUŽITI

Srpsko pitanje otvarano je ratovima koji su proizveli zajedničku državu dobrim delom zahvaljujući srpskim pobedama koje su se devedesetih godina prošlog veka raspale u najsitnije delove.

Skoro dva veka kolosalnih istorijskih previranja, nestajanja monarhija, revolucija podjarmljenih naroda, stereotipa nastalih iz potrebe da se zaokruži čist etnički i religijski prostor odredile su kolektivno sećanje koje se do danas povremeno povampiruje kad god nekome zatreba.

Velika istorijska prekretnica bila je 1918. Nestala su tri velika carstva, nemačko, rusko i austrougarsko. Stvorena je Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca.

Velike pobede koje je Srbija odnela protiv Turske i Bugarske u balkanskim ratovima, kasnije u Prvom svetskom ratu učinile su je vrlo opasnim protivnikom, pa tako i komšijom, cementirajući dugoročnu mržnju i poriv za osvetom u tom začaranom istorijskom balkanskom krugu. Samo je nekoliko decenija trebalo da se naplati šta se izgubilo.

Izbijanje Drugog svetskog rata pokazalo je svu svirepost pred kojom su čak i nacisti poginjali glave pred zverstvima ustaša u koncentracionim logorima i nad jamama u koje su svirepo unakažena srpska tela bacali gradeći temelje za naredne vekove ponavljanja istog zla.

Kada čitate zapise iz tih perioda etničkih čišćenja, genocida, pokatoličenja, vidite konstantu, a to je potreba da se zaokruži etnički i verski čist prostor.

U periodu, recimo, nastanka NDH, ona je bila podržana od Rimokatoličke crkve na načine kako je čuveni istoričar Viktor Novak opisao u maestralnom delu "Magnum Crimen".

Pravaška ideologija i učenje Rimokatoličke crkve, recimo, da su dva osnova koja nam dokumentuju istoričari koji su se bavili ovom temom, uništenja srpskog naroda u nečemu što su Hrvati smatrali svojim istorijskim prostorom.

Jedan od naših najvećih poznavalaca ovog pitanja akademik, prof. dr Vasilije Krestić svoj akademski opus posvetio je istraživanju činjenica koje bi trebalo imati u vidu svaki put kad se "iznenađujemo" povampirenju ideologija potpisanih svirepošću i srpskom krvlju.

Pa podignemo obrve i zanemimo kad vidimo više od pola miliona ljudi na Tompsonovom koncertu, revizuju najkrvavijeg dela ustaške istorije kakav je okrugli sto o Jasenovcu u Hrvatskom saboru, napade na srpske đake i manifestacije.

Ne bez razloga nas gospodin Krestić s vremena na vreme podseti na proces dugog trajanja: "Srbi treba da znaju da (je) hrvatska državna politika, koja je dovela do genocida, dugovečna, da traje više od 170 godina.

Reč je o hrvatskom državnom i istorijskom pravu na kojima se temelji hrvatska politika. Tom pravu je cilj da se stvori velika, etnički čista, i koliko je više moguća rimokatolička Hrvatska. Na putu ostvarenja takve Hrvatske nalazili su se i još se nalaze, kao remetilački činilac Srbi iz Hrvatske i Srbi iz Bosne i Hercegovine", rekao je akademik Krestić povodom 80 godina od uspostavljanja ustaških logora u NDH (april 2021) u SANU.

PODSEĆANJE

Tom prilikom podsetio je da su genocid nad Srbima u Pavelićevoj NDH i etničko čišćenje Srba u Tuđmanovoj Hrvatskoj umesto osude i kazne, u stvari bili nagrađeni od pojedinih sila. To je hrvatskim ekstremistima, naslednicima iste ideologije, dalo snažan podsticaj da pokušaju ponovo.

Da li će naum uspeti, to niko ne može sa sigurnošću da tvrdi. Za to je potreban (kao i ranije) splet istorijskih i geopolitičkih okolnosti koje će iznedriti naslednike Pavelića i Tuđmana.

Konstanta je tu. Na nama je da je ne potcenimo i da konstantno radimo na tome da nas pomahnitali protagonisti ideologije koja donosi samo zlo i velika stradanja ponovo ne uvuku u isti pir!

Bonus video