JOSIF JOVANOVIĆ ŠAKABENTA: Vršcu doneo status slobodnog kraljevskog grada

Foto: Public

Vladika Josif Jovanović Šakabenta

 

Vladika Josif Jovanović Šakabenta bio je jedan od najznačajnijih ličnosti Vršca, kraljevski savetnik i jedan od prvih srpskih slobodnih zidara. Rođen je 1743. u Irigu u svešteničkoj porodici, stric mu je bio Arsenije IV Jovanović Šakabenta, tako da mu je bila namenjena sveštenička karijera.

Bio je nerazdvojn iprijatelj sa Dositejem Obradovićem. Sa 15 godina, otac ga je poslao u Vršac da bude đakon kod vladike Jovana Đorđevića. Godine 1774. postaje arhimandrit manastira Rakovac, sve do 1781, kada je izabran za pakračko-slavonskog vladiku. Njegova glavna preokupacija bila je da što više odvrati Srbe od prelaska u katoličku veru. Dve godine kasnije odlazi u Novi Sad, kao vladika bački, a 1886. Dolazi na mesto vršačkog vladike.

Radio je na jačanju srpstva i obnovi manastira Mesić  koji je stradao u ratu saTurcima. Vladika je uspeo da 1790. osnuje Gramatikalnu školu, nižu latinsku gimnaziju, a uz nju i internat za siromašnu decu. Pored jačanja srpstva i uzdizanju kulturnog života u Vršcu, on se zalagao i za ostvarivanje samostalnosti svog naroda. Jedan je od osnivača Temišvarskog sabora iz 1790. na kome su Srbi prvi put zatražili autonomiju u ovom delu Vojvodine. Koristio je i svoje veze na bečkom dvoru da obezbedi Vršcu status slobodnog kraljevskog grada (1817).

Vladika Josif Jovanović Šakabenta umro je 31. decembra 1805. u Vršcu.