Veliki kulturni potencijal i nasleđe Smederevske Palanke!

Foto: wikimedia.org/Marek Ślusarczyk

Smederevska Palanka...

Baš kroz današnju Palanku prolazio je ogranak druma Via militaris koji je spajao Rim i Konstantinopolj, a u vreme Turaka bio je na glavnoj saobraćajnici čitavog Otomanskog carstva. Kroz opštinu prolazi i najstarija železnička saobraćajnica u Srbiji. Osim što je saobraćajna spojnica, železnica je i važna kulturna i turistička atrakcija.

Prvi napisi o naselju na ovom prostoru potiču još iz 1020. kao Bela Crkva i to u Povelji cara Vasilija Drugog. Ime se zadržalo do 16. veka, da bi potom bila i Velika Palanka, pa i Hasanpašina da bi nakon Drugog svetskog rata postala Smederevska.

Na lokalitetu Zmajevac i Majdan pronađeni su predmeti takozvane starčevačke kulture iz ranog neolita, od 5000. do 4500. godine pre nove ere, i to - oruđe i oružje od kremena, posude, kao i antropomorfne i zoomorfne figurine. Posebno je važna antopomorfna figurina trouglaste glave koja izrasta iz stubastog tela, a predstavlja boginju majku i korišćena je u ritualnoj praksi.

Na lokalitetu Medvednjak pronađen celovit žrtvenik vinčanske kulture, pa je ovaj predmet izlagan, pored ostalog, u Britanskom muzeju u Londonu, u Nemačkoj i u Danskoj.

U Narodnom muzeju u Smederevskoj Palanci, od 1990, postoji i Galerija moderne umetnosti. Za 29 godina postojanja, kroz Galeriju je prošlo preko 500 umetnika, učesnika na više od 400 grupnih i samostalnih izložbi.

U muzejskoj zbirci su i dela Uroša Predića, Paje Jovanovića, Save Šumanovića, Ljuba Ivanovića, Bete Vukanovića, Petra Lubarde, Milana Konjovića...

Crkva brvnara Svetog Ilije u Smederevskoj Palanci podignuta je u periodu od 1827. do 1828, zahvaljujući  sredstvima kneza Miloša Obrenovića. Do kraja 19. veka bila je u centru varoši, a kasnije je zbog izgradnje novog hrama u porti posvećenog Preobraženju Hristovom, crkva brvnara preneta na varoško groblje.

Po površini ovo je najveća sačuvana crkva brvnara bez trema u Srbiji.

Na sedam kilometara jugoistočno od Palanke je zadužbina Stefana Lazarevića manastir Koporin, koji pripada moravskoj školi arhitekture. Među freskama je najznačajniji portret despota Stefana Lazarevića.