Ovih 8 najvećih svetinja brane Srbi u Crnoj Gori!

Foto: wikimedia.org/Vasilije Ostroski

1. Manastir Ostrog

Manastir Ostrog je manastir Srpske pravoslavne crkve smešten uz skoro vertikalnu liticu, visoko na planini Ostroška greda u Crnoj Gori. Posvećen je Svetom Vasiliju Ostroškom.

Nalazi se nadomak Nikšića i smešten je u okomitoj steni, sa koje se pruža pogled na ravnicu Bjelopavlića. Osnovao ga je hercegovački mitropolit Vasilije u 17. vijeku. Rođen 1610., a umro 1671.godine. On je tu i sahranjen i proglašen svecem čudotvorcem nakon smrti. Telo mu počiva u ćivotu u pećinskoj crkvi. Sam manastir je obnovljen 1923-1926. godine, poslije požara, kojeg su bile pošteđene pećinske crkvice. One predstavljaju glavnu spomeničku vrednost.

Foto: Tanjug/F. KRAINČANIĆ

Foto: Ilustracija

2. Manastir Morača

Ovaj manastir je jedan od najmonumentalnijih srpskih srednjovekovnih spomenika Crne Gore. Podignut je na desnoj obali Morače, u proširenom delu kanjona, na prirodnoj zaravni slikovitog pejzaža, u Opštini Kolašin.

Ispod manastira Morača je vodopad Svetigora koji stvara obližnji potok koji se sliva u reku Moraču.

Morački hram je podigao 1252. godine Stefan, sin kralja Vukana a unuk Nemanjin, što se spominje u natpisu na nadvratniku zapadnog portala.

Manastirski kompleks se sastoji od saborne crkve Uspenja Bogorodice, male crkve Svetoga Nikole i zgrada konaka. Porta manastira opasana je visokim zidom sa dve kapije. Saborna crkva je velika jednobrodna građevina građena u stilu raških crkava, sa polukružnom apsidom, bočnim pevnicama i kupolom i, za razliku od crkava građenih u primorskom stilu, zidovi su joj omalterisani. Uz naos je sagrađena prostrana priprata. Glavni portal je urađen u romaničkom stilu.

Foto: pixabay.com

Foto: Ilustracija

3. Manastir Savina

Ovaj manastir se nalazi pored Herceg Novog, i napravljen je u bujnoj mediteranskoj vegetaciji na jednom od najlepših delova severne crnogorske obale. Manastir se sastoji od tri crkve: Mali hram Uspenja presvete Bogorodice, Veliki hram Uspenja presvete Bogorodice i Hram Svetog Save po kome je i manastir dobio ime.

Mali hram Uspenija Presvete Bogorodice je veoma mali, samo deset metara dugačak i šest metara širok. Najverovatnije potiče iz 1030. godine, mada je najstariji zapis u kome se manastir spominje i iz 1648. godine. Njegova obnova započeta je krajem 17. veka, dolaskom izbeglih monaha iz manastira Tvrdoš (Hercegovina), a završena je 1831. godine. U manastiru se nalazi veliki broj relikvija koje potiču iz doba Nemanjića (mošti Jelene Nemanjić Šubić, krst Svetog Save), uključujući i one prenete iz manastira Tvrdoš. Hram Svetog Save nalazi se van manastirskog kompleksa. Veliki hram Uspenja Presvete Bogorodice sagrađen je između 1777. i 1799. godine, a gradio ga je majstor Nikola Foretić sa ostrva Korčule.

Foto: youtube.com/Brainz TV

4. Manastir Đurđevi stupovi

Manastir Đurđevi stupovi u Beranama je manastir Eparhije budimljansko-nikšićke, Srpske pravoslavne crkve. Manastir je zadužbina Stefana Prvoslava (1174-1244), sina velikog župana Tihomira, najstarijeg brata Stefana Nemanje, njegov grob se nalazi unutar manastira. Gradnja manastira je završena 1213. godine. Sveti Sava je 1219. godine uspostavio Budimljansku Episkopiju i u ovom hramu ustoličio prvog Budimljanskog episkopa Jakova.

Od 18. do 20. veka Turci su 5 puta pljačkali i palili manastir i to 1738, 1825, 1862, 1875. i 1912. godine. Istaknute ličnosti ovog manastira su bili iguman Nićifor i iguman Mojsije Zečević koji je predstavljao duhovnog vođu Vasojevića u borbi protiv Turaka. U ovom manastiru sačuvani su delovi starog živopisa. Po novijim istraživanjima spoljna priprata je živopisana u vreme cara Dušana. Ostaci živopisa u oltaru takođe potiču iz Nemanjićkog doba. Odlukom Svetog Arhijerejskog Sabora Srpske pravoslavne crkve maja 2001. godine, obnovljeno je episkopsko sedište u Đurđevim Stupovima osnivanjem Eparhije Budimljansko-nikšićke. 4. maja 2002. godine u manastiru je ustoličen Joanikije Mićović kao episkop Budimljansko-nikšićki. Manastir je avgusta 2013. godine obeležio 800 godina postojanja, 3. avgusta je bila svečana akademija, a 4. avgusta liturgija.

Foto: Tanjug/Z. ŽESTIĆ

Foto: Ilustracija

5. Manastir Miholjska prevlaka

Miholjska prevlaka - Ostrvo Sv. Arhanđel Mihailo – ili u skorije vreme Ostrvo Cvijeća - je prvo od tri ostrva u jedinstvenom nizu ostrva u Tivatskom zalivu Boka kotorske, poznatijih kao krtoljski arhipelag. Ovo ostrvo se posle pet metara širokog i plitkog moreuza nadovezuje na poluostrvo Brda. Stotinak metara dalje je školj Stradioti ili ostrvo Sv. Marka, a još toliko je udaljeno Bogorodičino ostrvo, Otok ili Gospa od Milosti.

Na ovaj deo zaliva prostirala se metohija manastira svetog arhangela Mihaila. Ove oblasti podno Lovćena, okupljene oko manastira, prastaro su srpsko uporište. Istočna strana Boke kotorske (od rta Oštra do Perasta) bila je deo Travunije, odnosno Hercegovine, a grad Kotor sa Bokom kotorskom i Grbljem, u srednjem veku poznat kao "kraljevski grad", bio je posebna oblast sa dvorcima srpskih vladara. Miholjska prevlaka je imenovana po manastiru svetog arhangela Mihaila, danas u ruševinama, koji je sveti Sava Nemanjić 1219. ustanovio kao sedište Zetske episkopije. Dugo vremena jezgro Miholjskog zbora je bila Miholjska prevlaka.

Foto: ST/N. MANDIĆ

Foto: Ilustracija

6. Manastir Svetog Petra Cetinjskog

Cetinjski manastir posvećen je rođenju Bogorodice. Sazidao ga je 1484 Ivan Crnojević i tada je postao sedište zetske episkopije. Posle 1493 vladike ove episkopije zvali su se "crnogorski i primorski".

Manastir je srušen do temelja 1692. od strane Turaka, a obnovio ga je Vladika Danilo, na mestu nedaleko od prvobitne lokacije. Tom prilikom u novi manastir je ugrađeno kamenje iz starog, a preneta je i ploča sa grbom Crnojevića i posvetom Ivana Crnojevića. Prije 1714 manastir je bio spaljen, a obnovio ga je oko 1743 crnogorski mitropolit Sava Ivanović Njegoš. Više puta je dograđivan, a sadašnji izgled datira iz 1927. godine. U manastiru se nalazi crkva Rođenja Bogorodice u kojoj se nalaze mošti Svetog Petra Cetinjskog.

Foto: Tanjug/AP

Foto: Ilustracija

7. Crkva Svetih apostola Petra i Pavla

Crkva Svetog apostola Petra je crkva u Bijelom Polju u Crnoj Gori koju je sagradio humski knez Miroslav, brat Stefana Nemanje. Natpis na kamenoj ploči iznad vrata kojim je označen ktitor, ne sadrži datum podizanja, a pretpostavlja se da je sazidana 1190. godine. Za vreme nereda u Humu, 1252. godine, iz Bogorodičinog manastira u Stonu je u crkvu Svetog apostola Petra na Limu preseljeno sedište Humske eparhije.

Za ovu crkvu je napisano čuveno Miroslavljevo jevanđelje, najstarija sačuvana ćirilična knjiga kod Južnih Slovena.

Foto: printskrin/RTRS

8. Manastiri na Skadarskom jezeru

Dinastija Balšića, za vreme svoje vladavine Zetom, poznata je između ostalog i po podizanju pravoslavnih manastira na ostrvima Skadarsko jezera – Starčevu, Beški i Moračniku.

Najstariji manastir sa crkvom posvećenom Uspenju Bogorodice podignut je na Starčevu između 1376. i 1378. godine. Osnivanje manastira vezuje se za starca Makarija koji je, moguće, kao isposnik živeo na ostrvu po kome je ono nazvano Starčeva gorica. Manastirska crkva je manja jednobrodna građevina sa centralnom kupolom. Pored crkve, manastirski kompleks se sastoji i od zgrada konaka i pomoćnih objekata. Opasan je visokim zidom sa kapijom. Ispred crkve nalazi se grob poznatog štampara Božidara Vukovića-Podgoričanina.